БИШКЕК, 22-июн. — Sputnik. Россиянын Аскердик тарых коому "ачкачылык планынын" толук вариантын — СССР элин жок кылуу үчүн фашисттик Германия иштеп чыккан документти биринчи жолу орус тилинде басып чыгарды. Бул туурасында РИА Новости жазды.
Бүгүн Улуу Ата Мекендик согуштун башталып, фашисттик Германиянын кол салганына туптуура 82 жыл болот. Бул — СССРдин жеңишин советтик миллиондогон адамдын өмүрү менен камсыз кылган тарыхый ары ачуу, ары кайгылуу дата.
Нацисттик "Экономикалык штабдын экономикалык саясаты боюнча директиванын" орус тилиндеги толук версиясы биринчи жолу Istoriya.rf порталына жарыяланды. 1941-жылдын 23-майындагы бул документте Советтер Союзунда 20-30 миллионго чейин жай тургундардын жок кылынышы каралган.
"Барбаросстун" белгилүү аскердик планынан тышкары, оккупацияланган советтик аймактарды талап-тоноо үчүн экономикалык план даярдалып жаткан. План III Рейх үчүн коогалаңдуу мезгилде түзүлгөн, анткени алар импорттолчу тамак-ашка абдан эле көз каранды эле. Британиянын деңиз блокадасы фашисттик Германиянын азык-түлүк боюнча абалына коркунуч жараткан. Мындан улам алар дандын бардыгын накталай ташып, Советтер Союзун тоноп кетүүгө кам урушкан. Мунун кесепетинен 20-30 миллион адам ачарчылыкка дуушар болмок", — деп белгилеген "Цифровая история" деп аталган илимий иштер боюнча фонддун директору Егор Яковлев.
Бул документти америкалыктар Вермахттын жогорку командачылыгынын кагаздарынын арасынан таап алышкан жана ал кийин Нюрнберг процессинде көрсөтүлгөн.
"Тилекке каршы, документ орус тилинде жарык көргөн эмес", — деп кошумчалады тарыхчы.
Ал гитлердик план боюнча немецтик баскынчылар оккупацияланган аймактарга акырындап отурукташып, Советтер Союзунун жергиликтүү калкын бир жакка айдап, четтетип салуу ниети болгонун белгиледи.
Яковлев документтеги "Биз бул адамдарды ачкачылыкка дуушар кылабыз, анткени алар ашыкча ооз болгондуктан падышанын тушунда да, большевиктердин тушунда да улуу орустар Германия менен Европанын ар дайым душманы болуп келген" сыяктуу цитаталарды келтирген.
Улуу Ата Мекендик согуш 1 418 күнгө созулган. 1945-жылдын 9-майында фашисттик блок өлкөлөрүнүн толук талкаланышы менен аяктаган. Андагы адам жоготууларынан жүрөк түтөйт. Согуш жылдарында СССР 26,6 миллион адамынан ажыраган. Алардын ичинен 8,7 миллиондон ашууну согуш талаасында курман болгон, 7,42 миллион адам оккупацияланган аймактарда фашисттер тарабынан атайылап жок кылынган. 4,1 миллиондон ашыгы оккупациялык режимдин катаал шарттарынан курман болгон.
Улуу Ата Мекендик согушта немецтерди жеңүү үчүн Кыргызстан аскерин, азык-түлүк, керектүү болгон нерселердин бардыгын жөнөтүп турган. "Бардыгы фронт үчүн, бардыгы жеңиш үчүн" ошол кездеги тылдагы миллиондогон балдар менен улгайгандардын урааны болгон. Кыргыз ССРинен Улуу Ата Мекендик согушка 365 миң адам катышып, 152 миңден ашууну курман болгон. Калганы ар кыл жылдары кайтып келген. 2023-жылдын жаз айына карата жалпы өлкө боюнча согуштун 64 ардагери бар.