Кыргызда кыздын аты улук, кыз сыйлабас — макулук. Аялзатынын макамы

Ар нерсеге өтө этият мамиле жасаган калкпыз. Аялды эч качан төмөн санап, басынткан эмеспиз. Sputnik Кыргызстан агенттигинде аялзатынын, кыз кишинин ордуна карата аталышын белгилеген сүрөт түрмөк сунуштайбыз.
Sputnik
Кыз кишини жаш курагына карап аялдын турмуштагы ордун, ал тургай басып өткөн жолун көрсөтүп атаган элбиз. Бала, карыя, жигиттикиндей эле аялзатынын, кыздын да өз наркы болорун этнограф Октябрь Капалбаев айтып берди.
1 / 15

Кыз бала — жалпы түшүнүк. Маселен "менин эки эркек жана эки кыз балам бар" деп айтылышы мүмкүн. Кээде турмушка чыга электерди сыпаттап жүрүшөт;

2 / 15

Секелек — кыз баланын секирип ойноп жүргөн 9 жашка чейинки мезгили. Шариятта да кыздардын балакатка жеткен маалы 9 жаш делет. Андан кийин жеткинчек, өспүрүм болот.

3 / 15

Селки — өспүрүм кызды селки деп атайт. Селки дегени эч нерсе менен иши жок, турмуштун түйшүгүн билбей бийлеп турган кези. Буга 12-16 жаштагы кыздар кирет;

4 / 15

Бийкеч — аялзатынын 15 жашынан тарта турмушка чыкканга чейинки мезгили. Башкача айтканда, бойго жеткен кыз;

5 / 15

Колукту — кайын-журту менен кудалашып койгон, башкача айтканда, нике түнгө чейинки убак;

6 / 15

Келин — кыргыздын нукура сөзү. "Кел, келип башыңды ий" деген сөз. Башка бүлөгө барган кызды атайт;

7 / 15

Карындаш — бир карындан чыкты дегенди билдирет. Бизде адатта эркектер гана кыздарды карындашым дейт;

8 / 15

Айым — элечек кийип калган кезди айтат. Айым — бул макам дагы. Ак сөөктөрдүн тукумуна кирген аялзатын тергеп атаган;

9 / 15

Жубай — жуп деген сөздөн келип чыккан. Жуп эки нерседен турат, демек, аялым дегенди билдирет;

Жесир — күйөөсү каза болгон аял;

10 / 15

Жубан — күйөөдөн чыккан, башы бош аял;

11 / 15

Зайып — иран, араб тилдеринен келип "аял" дегенди билдирет;

12 / 15

Катын — орой угулганы менен, түрк элдеринде "катын" (хатун) бийик даражаны билдирип, кадыр-баркка ээ болгон аялды айткан;

13 / 15

Кемпир — турмушта өз ордун тапкан, бала-бакырасы менен очор-бачар турмуш кечирип, ага-тууганына, жакындарына кадыры бар чоң эне;

14 / 15

Байбиче — аксакал кандай кадыр-баркка ээ болсо, байбиче да ошондой даражадагы аялзаты. Ал элге кызматы сиңген кадырлуу эне даражасындагы аял. Жумурай журтка өзүнүн улуулугун көрсөтүп, аялдык, жубайлык, жеңелик милдетин так, туура аткарып, таасири эли-журтуна жетсе, анда ал "байбиче" болот;

15 / 15

Кайнене — бала-чакасы турмуш куруп күйөө балалуу же келиндүү болгондо ээ болгон макам;

Тема боюнча:
Кыргызстандык аялдар СССР учурунда кандай жашаган. Архивдик сүрөттөр