БИШКЕК, 24-сен. — Sputnik. Жергиликтүү тургундардын коопсуздугун камсыздоо максатында чек ара сакчыларын түзүп, аларга курал берүү мыйзам долбоору сунушталып, коомдук талкууга коюлду.
Демилгенин автору Жогорку Кеңештин депутаты — Жанар Акаев.
Долбоорго ылайык, учурдагы "Чек ара ыйгарым укуктууларын" "Чек ара сакчылары" деп атоо сунушталууда. Алар чек араны ыкчам коргоо жана чек арачыларга кызматтык-күжүрмөн тапшырмаларды аткарууда көмөктөшүү үчүн тартылат.
Өзгөчө статуска ээ болгон аймактарда чек ара сакчысы уюштурулат. Анда иштегендердин бирдиктүү үлгүдөгү формасы, айырмалоочу белгилери жана кызматтык күбөлүктөрү болот. Жылына эки иреттен кем эмес 14 күндүк атайын аскердик окуу-машыгуудан өтөт.
"Чек арадагы чыр-чатактардын күчөшү аскер кызматчыларынын санын көбөйтүү зарылчылдыгын жаратууда. Бирок ал каржы маселесине такалат. Мисалы, бир аскерди күтүү кээ бир чыгымдарды кошпогондо жылына 300-400 миң сом талап кылат. Ал эми чек ара сакчысына акы катары бир айга 14 000 сом каралса, бир жылда 168 миң сомду түзөт. Атайын каражаттар жана курал менен бир жолу камсыз кылууга 150 миң сом тегерегинде керектелет. Өмүрүнө жана саламаттыгына кепилдик берген нормалар камтылды", — деп жазылат демилгенин маалыматтык негиздемесинде.
Мындан сырткары, бул мыйзам долбоору өзгөчө статусу бар айрым чек ара аймактарында соңку беш жылдан кем эмес жашаган жарандар отуз күндүк аскердин окуудан акысыз өтүүсүнө шарт түзөт. Муну менен жарандардын аскер кызматына кызыгуусу артат жана даярдык менен келсе, чек ара сакчысы катары алуу мүмкүнчүлүгү жаралат.
Чек ара сакчыларына мамлекеттик чек арага кол салган учурда жарандарды жана алардын мүлктөрүн, мамлекеттик, чарбалык жана жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдарынын маанилүү объектилерин курал менен коргоого уруксат берилет. Ал эми кош бойлуу аялдарга, майыптарга, жашы жете электерге колдонууга тыюу салынат.
Төмөнкү адам чек ара сакчысы боло албайт:
Кыргыз Республикасынын жараны болуп саналбаган;
психиатриялык жана наркологиялык мекемелерде каттоодо турган;
ыйгарым укуктуу мамлекеттик органдар уюштурган атайын окуу-машыгуудан өтпөгөн.