Мамлекеттик тил жана тил саясаты боюнча улуттук комиссия "Мамлекеттик тил жөнүндө" мыйзамдын жаңы редакциясын сунуштады. Долбоор ченемдик актыларды Конституцияга ылайык келтирүү максатында жазылган. Ал талдоолордун негизинде жана эксперттердин, илимпоздордун, жарандардын сунуш-пикирлерин эске алуу менен иштелип чыкканы белгиленди.
Мыйзамдын жаңы редакциясы 14 главадан жана 40 беренеден турат. Ал эми учурда иштеп жаткан мыйзам 8 глава, 36 берене болуп түзүлгөн. Анда кайсы тармактарда жана кимдер кыргыз тилин билүүгө милдеттүү экени так көрсөтүлүп турат.
Sputnik Кыргызстан мамлекеттик тил боюнча сунушталган мыйзам долбооруна киргизилген жаңы нормаларга баам салды.
Кашаанын ичине учурда иштеп жаткан мыйзамдын нормалары жазылды.
Интернет сайттар тең салмактуулукту сактасын
Мамлекеттик бийлик, жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдарынын, менчиктин бардык түрүндөгү мекеме, уюмдардын, ошондой эле Кыргызстанда катталган жана товарларды сатуучу, кызмат көрсөтүүчү чарба субъектилеринин интернет-ресурстары (анын ичинде веб-сайттар, социалдык тармактардагы веб-баракчалар) мамлекеттик тилде жүргүзүлөт. Интернет ресурстун мамлекеттик тилдегиси менен катар башка тилдердеги версиялары да болушу мүмкүн. Кыргыз тилиндеги версияда берилген маалыматтын көлөмү жана мазмуну башка тилдегисинен кем болбошу керек. Ушундай эле норма мобилдик тиркемелерге да каралган. Бул сайт аркылуу маалыматын тараткан ЖМКларга да тиешелүү.
Компьютерди кыргызчалоо
Кыргызстанда ишке киргизилген компьютердик программада мамлекеттик тилдеги интерфейс болушу керек.
Мамлекеттик жана мамлекеттик эмес бардык мекемелердин ишинде милдеттүү түрдө кыргыз тилинде колдонуучу интерфейси бар компьютердик программалар пайдаланылат. Ошондой эле компьютердик программаларды сатып алууда интерфейси мамлекеттик тилде болушу милдеттүү шарт болуп саналат.
Бул берененин талаптары программалоо тилдерине тиешелүү эмес.
Кимдер кыргызча билиши керек?
Сунушталган мыйзамдын 11-главасы "Мамлекеттик тилди билүү милдети" деп аталат. Анын 32-беренесинде кимдер кыргыз тилин билүүгө жана кызматтык милдеттерин аткарууда аны колдонууга милдеттүү болору жазылган:
Белгилей кетсек, учурда иштеп жаткан мыйзам боюнча президент, Жогорку Кеңештин төрагасы, премьер-министр, Жогорку соттун төрагасы жана Конституциялык палатанын төрагасы гана мамлекеттик тилди билүүгө милдеттүү.
Кайсы тармакта кыргыз тили милдеттүү түрдө колдонулат?
Мыйзам долбоорунда мамлекеттик тил милдеттүү түрдө колдонула турган тармактардын так тизмеси жазылган. Алар төмөнкүлөр:
Мамлекеттик тилди билгендер кантип аныкталат?
Жарандардын кыргыз тилин билүү деңгээли мамлекеттик сертификат менен күбөлөндүрүлөт. Ал мамлекеттик тил жана тил саясаты боюнча ыйгарым укуктуу орган тарабынан берилет. Бул кайсы орган экени так көрсөтүлгөн эмес.
Мыйзамды аткарбагандар жазаланат
Ушул конституциялык мыйзамды жана башка тил жаатын жөнгө салган мыйзам актыларын бузгандыгы жана аткарбагандыгы үчүн Кыргызстандын мыйзамдарынын чегинде жоопкерчилик тартышат. Мында жазанын административдик жана каржылык айып салуу түрү колдонулат.