Эми эмне үчүн Россияда америка визасын алууга болбойт, РФ "Медузаны" чын эле басынтып жатабы жана Москва кыргыз-тажик чек арасындагы кырдаалга кандай баа берери туурасында интервьюну Sputnik каналынан көрсөңүз болот. Маекти Петр Лидов алып барды.
Жооп кылган чаралар
— Россия Европарламенттин башчысына жана Берлиндин прокуратурасына санкция салды. Аны менен кошо эле РФке кирүүгө европалык дагы алты аткаминерге да чектөө коюлду. Эмне үчүн бул адамдар аталган тизмеге кирип калды?
— Бул жөн эле тизме эмес, ал түшүндүрүүсү кошо берилген ТИМдин билдирүүсү. Бул достук эмес, кээде кастык аракеттерге, биз сырттан байкап, көрүп турган жамааттык батышка жооп катары берилген чаралар.
Көп жылдар бою Евробиримдикте өнөктөштөрдө жаралган маселелерди дипломатиялык жол менен чечели деп сунуштап келдик. Алар сүйлөшүүлөр, кеп-кеңештер, ар кыл каналдар эле. Айтмакчы, Евробиримдиктин РФтеги өкүлчүлүгүнө ылайыктуу ЕБдин алдында Россиянын туруктуу өкүлчүлүгү иштейт. Бул байланыштар ишке ашып жатат, бирок бардык көйгөйлөрдү, реалдууларын деле, ойдон чыгарылгандарын деле коомчулукка көбүртүп-жабырткан тенденция жыл өткөн сайын күчөп бара жатат.
Булар боюнча ийри отуруп, түз кеңешүүгө, жаралган көйгөйлөрдү чечүүгө кылган биздин кандай гана аракеттерибиз болбосун Евробиримдик тарабынан дароо токтотулуп, чектөө коюлуп келет.
Русофобия тууралуу
Эмне себептен ушул адамдар? Булар биздин өлкөгө карата агрессивдүү позициясын билдирип жүргөндөр. Алардын буга чейин айтып келгендерин кайталап отуруунун кажети деле жок деп эсептейм. Анткени баары интернетте бар.
Русофобиянын жаралышына саясий фигуралар гана таасир этпейт, мында Европа биримдигинин аймагындагы жалпыга маалымдоо каражаттары дагы ишке киришүүдө.
Демократия шарттарында жеке пикирди ачык билдирүү, албетте, баалуу. Бирок биз такыр башка көрүнүштөргө күбө болуп жатабыз. Тагыраагы, Россия Федерациясын кармап, токтотуу үчүн алдын ала пландалган маалыматтык-саясат кампаниясы жүрүп жатат.
Негизи дипломатиянын тарыхында "стоп-лист" жөнүндө сөз болгондо персоналдык тизме жарыяланбайт. Дайыма сан гана айтылчу. Бирок биздин батыштагы кесиптештерибиз ысымдарды ачыкка чыгарган адатты ишке киргизишти. Биз аларды дипломатиялык этиканы сактоого чакырып жаттык, бирок жыйынтык болгон жок.
Батыш эки тараптуу мамиленин бузулушуна дайыма эле Россияны күнөөлөп келет. Бирок бул чындык эмес, жалган. Биз мамилени солгундаткыдай эч нерсе жасаган жокпуз. Биз азыр көрүп, түшүнүп тургандай — бул Россияга карата мурда эле даярдалган саясий мамиле.
Америкалыктар жарга такалды
Обаманын Россияны обочолонтуу керек деген билдирүүсүн эстесеңер. Ошол учурда тирешүү алар тараптан башталганын жашырып кереги жок деп эсептешкен. Бүгүнкү күндө алар өздөрү каалаган жыйынтыкты ала албай, бул окуяны бизге оодара башташты. Анткени алар жарга такалды. Эгер АКШ биздин өлкөгө карата агрессивдүү саясат баштаса, анда өздөрүнүн эле алсыздыгы менен ишке ашпаган пландарына кол коюшу керек.
Өздөрүнүн каталарын азыркы учурда, башка учурларда деле моюнга алгысы келбей жатат.
Алардын изоляция боюнча концепцияны ишке ашыруу планы оңунан чыкпай калганда, алар дароо идеологиялык концепциясын өзгөртүп "Биз, жамааттык Батыш, Россиянын иш-аракеттерине гана жооп беребиз" деп калды.
— АКШнын элчилиги россиялыктарга иммиграциялык виза берүүнү токтотмой болду. Дипломатиялык өкүлчүлүк чындап эле жетишпей жатабы же аларда кызматкер жокпу?
— Бир нече жылдан бери АКШ консулдук чөйрөдө жаман эле иштебестен, болгон консулдук жумушун талкалап алды. Мунун баарын өздөрү жасады. Бирок Россия тараптан кандайдыр бир таасир болуп жатканын айтууда. Бул — калп.
Дипломат кандай багытта иш алып барып жатканы тууралуу чечимди ошол өлкө чыгарат. Албетте, Москва консулдуктагы кызматкерлериңди азайт деп Вашингтонду кыйнаган жок. Бул Вашингтондун чечими.
АКШнын виза берүү системасы — абсолюттук архаика. Визаны бир да жерде мындай жол менен бербейт. Биз америкалыктарга визаны 7 күндөн 10 күнгө чейин бетме-бет сүйлөшүү жүргүзбөй туруп беребиз. АКШдан россиялык дипломаттар куулгандан кийин виза берүүнүн мөөнөтүн узарткан жокпуз жана ишти ошол эле нукта уланта бердик.
— "Медузаны" Россияда чет элдик агент катары таануу Латвиядагы россиялык журналисттерди кысымга алууга жооп эмеспи?
— Ооба, "Медузаны" чет элдик агент деп табышты. Бул Юстиция министрлигинин Россиянын мыйзамына ылайык чечими болчу. Бирок биз үчүн ал чоң же кичине ЖМК болуп кеткен жок. Ал чет элдик жалпыга маалымдоо каражаты болуп кала берди. Алар суроо жиберет, биз жооп беребиз. Чалышса, трубканы алып жооп беребиз. Бул жаатта аларга эч кандай басмырлоо болгон жок.
Көптөн бери RT менен Sputnik агенттиктеринде АКШнын расмий адамдары чыкты беле? Жок. Алар муну кылбайбыз деп ачык эле айтышат. Ошол эле учурда аткаминерлерге RT менен баарлашуу, эфирге чыгууга эле тыюу салынган эмес. Алар муну кылбайбыз деп ачык эле айтып жатышат.
— Кыргызстан менен Тажикстан куралдуу кагылышууга барды. Аймакта Карабахтагыдай кырдаал түзүлбөйбү жана Россия бул талаштуу окуяда активдүү роль ойной алабы?
— Биз Кыргызстан менен Тажикстандагы окуянын күчөп баратканына кооптонуу менен көз салып турдук. Тилекке каршы, куралдуу кагылышууда жаракат алгандар жана курман болгондор катталды. Биз маркумдардын жакындарына көңүл айтып, жаракат алгандардын тез арада сакайып кетишин каалайбыз. 30-апрелге караган түнү тараптар ок атууну токтотуп, маселени сүйлөшүү жолу менен чечүүнү макулдашты. Биз мындай аракетти, албетте, кубаттадык. Бишкек менен Душанбенин бирдиктүү жумушчу топ түзүү чечимин дагы колдодук. Себеби аталган топтун милдетине калк менен иштеп, аларга туура маалымат жеткирүү жана ошол аймактагы кырдаалга мониторинг жүргүзүү иштери кирет.
Россия Кыргызстан жана Тажикстан менен стратегиялык өнөктөш болгондуктан бардык талаштуу саясий-дипломатиялык маселелерди чечүүдө жардам бергенге даяр.
Сиздерге интервью бергенге чейин Кыргызстан менен Тажикстан Россиядагы диаспораларына провокацияга алдырбоону суранган чакырыктарды көрдүм. Бул өтө маанилүү билдирүү экенин өзгөчө белгилеп кетким келет.