Улуу Британиянын премьер-министри Борис Жонсон, Германия канцлери Ангела Меркель, Франция президенти Эммануэль Макрон, ДССУнун башкы директору жана бир катар европа өлкөлөрүнүн башчылары тарабынан жасалган билдирүү дыкат иликтөөнү талап кылат. Ага РИА Новости баам салган.
Улуттук өкмөттөр пандемиянын кесепетин жоё албаганын айткан лидерлер эми адамзаттан дүйнөлүк өкмөттүн башкаруусуна өтүүсүн талап кылып жатышат. Ал жактан өздөрүнө жылуу жай даярдап койгонун бүгүнкү абал көрсөтүүдө.
Билдирүүдө "пандемияга каршы аракет көрүү боюнча дүйнөлүк келишим" тууралуу айтылганы менен авторлордун дымагы асманда экени туюлуп турат. Коронавирус пандемиясын алар "1940-жылдан бери дүйнөлүк коомчулукка жасалган ири чакырык" деп атап, сунушталып жаткан келишимди "1945-жылкы келишим" менен салыштырышууда. Ал жылы Ялта келишими кабыл алынган.
Бир караганда демилге орундуудай. Жонсон да, Меркель да, балким, Макрон да тактыда көпкө кармалбайт. Канцлер айым декабрда кетет. Макрондун деле келерки президенттик шайлоодо мүмкүнчүлүгү чектелүүдөй болуп турат. Англиялыктардын көбү Жонсондун премьер-министр катары көргүсү жок. Ошентсе да баарынын аз болсо да башкара туруу ниети күч.
Демилгенин түшүнүктүү боло бербеген дагы бир жагы бар, бүгүн-эртең кете турган лидерлер дүйнөгө эмне бере алат? Башкаруу тажрыйбасынбы? Өз өлкөсүн жыргатып жиберишиптирби? Улам киргизилген локдаундар орто жана чакан бизнести талкалап, туристтик секторду жайлады. Обама айтмакчы, Европа экономикасынын таш-талканы чыкты.
Вакцина чуусу эмгиче токтой элек. Чыдамы түгөнгөн эл улам сыртка чыгып, шаарды кыйратып, күч структуралары менен кармашып жатат. Өкмөт андан өтүп ири айып пул чегерип, ковид паспортун чыгарып элди көз көрүнөө бөлүп-жарууда, мунусу аз келгенсип адамдардын өмүрүн тобокелге салып россиялык вакцинадан баш тартып келет.
Ал эми "өнүгүп келе жатат" деп теңсинбей келген мамлекеттер азыркы тапта коронавирустан аз-аздап арылып, орус вакцинасын алып, ЕБдин кыйналып турганынан пайдаланып өз экономикасын жандантууда.
Былтыркы жыл Европа лидерлери үчүн бир топ эле ийгиликсиз жыл болду. Бирок кечирим сурап пенсияга кетүүнүн ордуна алар дүйнөлүк өкмөт түзүп курамына кирмей болушту. Ооба, албетте, кабарыбыз бар болчу, бирок мынчалык жийиркеничтүү болорун билбептирбиз.
Дүйнөнү башкарууга талпынгандар карамагындагы өкмөттөр Экинчи дүйнөлүк согуштан бери боло элек кыйсыпырга туш болгонун сыймык менен айтып жатышат. Жакшылап карай келгенде бул кыйсыпыр өзүлөрүнүн колу менен жасалбадыбы, болбосо коронавирус өзү жалгыз мынча боло албайт эле. Натыйжада жумушсуз калган калктын келечеги бүдөмүк бойдон, дагы деле өкмөттөн кандайдыр бир социалдык төлөмдөрдү күтүп жашоону улантууда.
Бул башкаруучулар өткөн жылы өз элине каршы кадимкидей эле согуштук аракеттерди жасады. Миллиондогон адамдар жакырчылыкка туш болгонун баарыбыз билебиз. Бирок мындан пайда да көргөндөр бар экен. Европалык лидерлер түзүлгөн кырдаал "жаңы Ялтага" карт-бланш болуп берет деп чечишкен шекилдүү.
Сунушталып жаткан дүйнөлүк өкмөттүн эң башкы артыкчылыгы — эч ким эч кимди шайлабайт. Анлгия менен АКШнын медиасы өкмөттүн кандайча кураларын түшүндүрүп жетишти. The Week журналы, мисалы, дүйнө жүзүнүн башына бир адамды коюп, аны "император" деп атоону сунуштады.
Балким, императордун ордуна бүтүндөй "саясий бюро" уюшулуп калар. Бирок Брюссель бюрократиясынын тарыхы бизден эч ким пикир сурабай турганын көрсөткөн. Жөн гана улуу урматтуу адамдар чогулуп, керектүү адамды керектүү жерге дайындап коюшат. Ал күнү бүткүчө ошол орунда отурат. Демократия? Шайлоо? Жок ай, кайдагыны айтпагылачы.
Дүйнөлүк өкмөттүн потенциалдуу мүчөлөрү программасын ачыктабай турууну чечишиптир. Болгону пендемия биринин артынан бири чуура турганын айтып, вакцинация жана ковид паспорту жашообуздун ажырагыс бөлүгү болорун билдиришти.
Дүйнөлүк өкмөттү дайындоочу улуу урматтуу адамдар түртмөлөгөн "улуу өзгөрүүнүн" күн тартибинен Европанын өз элине каршы согушу жакын арада аяктабай турганын билүүгө болот. Жетекчиликтин планында өнөр жай өндүрүшүн тыптыйпыл жок кылуу бар. Бул европа элин жапырт жумушсуздук менен жакырчылыкка кептейт. Жан дүйнө трансгендерлер менен ЛГБТдан азыктанып, христиандардын чиркөөсү вирустун жайылтуучусу катары таптакыр жабылат имиш.
Сегиз миллиардга чукул адамдын башын дүйнөлүк өкмөт кантип бириктирет деген суроо жаралат. Күчкө сала турган аппарат кандай болот, ар жерде өзүн өзү дайындаган жетекчи сөрөйлөрдү ким колдоп турат, токойду партизандардан ким тазалайт, атайын түрмөгө түшкөн көтөрүлүшчүлөрдү ким кыйнап урат? НАТО кызматкерлери аралашкан БУУнун мурунку тынчтык орнотуучуларыбы? Макрон менен Меркель айтып келген Германия менен Франциянын бириктирилген армиясыбы? Жооп жок.
Трагикомедиялуу билдирүүгө кол койгондорду окуп чыгуу бир топ ырахат тартуулайт. Алгач тизмеде жокторду санайлы. Кол койгондордун арасында АКШ да, Кытай да жок, Россияны да, Индияны да таппайсың. Бразилия да, Мексика, да, Канада да, Япония да жок. БУУга мүчө 170тей мамлекеттин жок экенин көрүүгө болот.
Анткен менен документке ДССУнун башкы директору, доктор Тедрос Аданом Гебреисус кол койгон. Буга таң калуунун кереги жок, анткени бул уюм башынан эле ушул ишке багытталган болчу. ДССУнун түзүүчүсү Брок Чисхольм дүйнөлүк өкмөт түзүү демилгесинин башында турган, муну жашырчу да эмес, Мына эми жүз жыл өтпөй жолу ачылып отурат.
Болочоктогу дүйнөлүк өкмөткө Фиджи, Албания, Тринидад жана Тобаго сыяктуу геосаясий лөктөр мүчө болот экен. Тизменин соңунда эле капыстан Украина чыга калып таң калтырды. Чын, бар экен, "Володимир Зеленскийдин" колу турат.
Кээде туруп бул акылга сыйгыс нерсенин баары атайын Украина үчүн жасалып жатабы деп ойлоп кетет экенсиң. Итке минип бара жаткан Европа үчүн мындай кичинекей аймак да жакшы эле колония болуп бере алат эмеспи. Жер-жемиш, сало, арзан жумушчу күч. Ал эми аймакты кың дедиртпей баш ийдирип туруу — бул башка маселе.
Жети жыл мурун карапайым украиналыктарды "ЕБге мүчөлүк" (эсиңиздердеби, "жакшынакай ич кийим жана ЕБди каалайм") деген момпосуй менен кызыктырышты эле. Дал ушул нерсе үчүн калк өлкөсүн кыйратып, жашоо африкалык деңгээлге түшүп кеткен.
Бара-бара украиналыктар момпосуйга жетеринен күмөнсүй башташты. Ич кийимчен кыз Россиядан жумуш издөөгө аргасыз болду. "Түндүк агым — 2нин" батышка бет алышы шектенүүнү бекемдеп койду.
Анан эле украиналыктарды дүйнөлүк өкмөткө чакырып калса, Орустарды чакырбай, украиналыктарды чакырып жатса. Бул мурункудан да таттуу, чоңураак момпосуй эмеспи. Анын артынан дагы он жылдай чуркаса болот. Ушинтип алаксып турушса, улуу урматтуулар дагы бир нерсе ойлоп табууга жетишет.