Шайлоодо жеңген Садыр Жапаров Кыргызстанды кантип өнүктүрмөкчү? Убадалары

Президенттик шайлоонун алдын ала жыйынтыгына ылайык, Садыр Жапаровго добуш бергендер көп болууда. Sputnik Кыргызстандын журналисти Садыр Жапаровдун өлкөнү өнүктүрүү боюнча шайлоо алдындагы платформасында айтылган негизги убадаларын сунуштайт. Эскерте кетсек, Жапаров үгүт иштерине 60 миллион сомго жакын каражат сарптаган. Башка талапкерлерге салыштырмалуу эки эсе көп каражат короткон.

Референдумда көпчүлүк эл президенттик башкаруунун формасын колдогондуктан, Кыргызстан жаңы Конституциянын долбоору боюнча дагы бир элдик добуш берүү өткөрөт.

Ошондой эле алдыга озуп чыккан талапкер парламент депутаттарынын санын кыскартууну жана партиялык системаны өзгөртүүнү жактайт. Ал депутаттардын кеминде үчтөн бир бөлүгү мажоритардык система (райондор боюнча), калгандары партиялык тизме менен шайлануусун сунуштайт.

Жапаров шайлоочуларга Кыргызстан жараны өзүнүн келечегинен кам санабаган, мамлекеттик машинадан коркпогон, тескерисинче, ага ишенген өлкө болорун убадалоодо.

Ошондой эле ал саясий атаандаштарын мунасага чакырып, "баарын жаңыдан баштоону" сунуштайт. 

"Акыркы жылдары өлкөдө болгон төңкөрүштөргө, саясий нааразычылыктардын келип чыгышына соттордун адилетсиз чечимдери башкы себеп болгон", — деп эсептейт Жапаров.

Ал Кыргызстанда башкаларга үлгү боло турган сот системасын түзүүгө сөз берип жатат.

"Люстрация — бул жакпай калгандарды куугунтуктоо эмес, кысымга алуу же өч алуу эмес. Тазалануу аркылуу жаңылануу. Кызмат бедели булганган мамлекеттик кызматкерлер ишинен бошотулууга тийиш. Биз беш жыл ичинде укук коргоо органдарынын курамын 50 пайызга жаңыртышыбыз керек. Мамлекеттик кадр кызматы люстрациялык иш-чаралардын негизги куралы болушу шарт", — деп айтылат шайланган президенттин шайлоо алдындагы платформасында.

Садыр Жапаров Курултайды Баш мыйзамга киргизүүнү жигердүү жактап, ал көзөмөлдөө жана тең салмактуулук тутумун чыңдайт деп ишендирет.

"Көп улуттуу Кыргызстан элинин аймактардан келген өкүлдөрү жыл сайын бийликке өз сунуштарын беришет. Мындай элдик жыйын коррупцияны жоюуга өбөлгө болуп, бийликти узурпациялоо мүмкүнчүлүгүн жана диктатордук режимдерди жок кылууга көмөктөшөт. Мындан тышкары, саясий туруктуулукту орнотуп, адилеттик принцибин сактоого шарт түзөт", — деп жазылат платформада. 

Жапаров Кыргызстан тышкы карызынан өз күчү менен кутула алат деп ишенет. Карыздан кутулуунун жолдорунун бирин ал Жетим-Тоо кенинен чыккан сырьёону гана Кытайга берип карыздан кутулуу жолу каралып жатканын айткан.

Жапаров Кыргызстанда билим берүү системасын түп-тамырынан бери реформалоо зарылдыгын билдирген.

"Ал реформа жаңы мезгилдин ыргагында жаңы экономиканын талабына ылайык болуусу абзел. Мектеп бүтүрүүчүлѳрү азыркы заманбап технологиялык билимдер жана тажрыйбаларга ээ болуп, программалоо, кѳп тилдүүлүк, табигый-техникалык илимдерди терең ѳздѳштүрүүсү зарыл", — деген Жапаров.

"Калктын саламаттыгы — бул мамлекеттик жана экономикалык кубаттуулуктун негизги фактору. Саламаттык сактоо тармагына жумшалуучу бюджеттик чыгымдардын үлүшү эң эле аз дегенде эки эсеге көбөйүүсү зарыл. Мындай көбөйтүүнүн булагы болуп чиновниктердин жана депутаттардын аппаратын оптималдаштыруудан үнөмдөлгөн каражат эсептелет", — деп айтылат шайлоо алдындагы платформада.

"Илим жана интеллектуалдык менчикти коргоо, инновациялар жана жаңы технологиялар — бийлик акыркы 30 жылда четке кагып келген тармактар. Биз элдин интеллектуалдык потенциалына болгон мындай жоопкерчиликсиз мамилени мындан ары уланта албайбыз", — деп билдирген Жапаров.

Ал жаңы тармактарды түзүү жана жаңы рынокторго чыгуу жолдорун колго алууну демилгелеп жатат.

"ЕАЭБде калыптанган мамилелерден баш тартпай туруп, кызматташуунун жана өз ара сооданын жаңы багыттарын өнүктүрүүбүз кажет. Буга сырьёлук эмес, экспортту колдоо программасы көмөк болмокчу. Дүйнөдө экономиканын таптакыр жаңы тармактары – криптовалюталар, дата-борборлор, жасалма интеллекттер, эбегейсиз онлайн-индустриялар пайда болууда. Кыргызстан бул тармактарда өз ордун ээлөөсү зарыл. Биз өзүбүздүн адамдык потенциалыбызды жаңыдан пайда болуп келе жаткан санариптик коомду, билим экономикасын, IT-тармакты, фармакология, биотехнология, нанотехнология жаатындагы жогорку технологиялык өндүрүштү түптөөдө пайдаланууга мүмкүнчүлүгүбүз бар", — деп эсептейт Жапаров. 

Жапаров бийликке келсе, экологиялык булганууга жол берилген ченемдерди кайра карап чыгууну убада кылган.

"Кыргызстандын экологиялык коопсуздугу — келечектеги өнүгүү. Ушул принциптин алкагында биз булгануунун жол берилген нормативдерин кайра карап чыгабыз. Мындан тышкары, экологиялык кооптуу ишканалардын тизмесине кирген бардык ири ишканалардын ишине терең жана калыс экологиялык аудит жүргүзөбүз. Мамлекет өндүрүшчүлөргө жаратылышка зыян келтирбеген жаңы технологияларды пайдаланууга колдоо көрсөтүүгө тийиш. Бул чараны ишке ашырууда ата мекендик жана чет мамлекеттик ишканалар бирдей тартипте каралат", — деген Жапаров.

"Биз алыста жүргөн мекендештерибизди жумуш орундары менен камсыздай алабызбы? Жакынкы жылдарда баарын камсыздай албашыбыз турган иш. Бирок биз силердин ак эмгегиңерди ар качан баалайбыз. Силердин укугуңарды биз, мамлекет, коргойбуз. Кыргызстанда калган үй-бүлөңөргө кам көрүп, бакубат турмушка ээ болушуна жетишебиз!" — деп убадалайт ал.

Жапаров милициянын ишин жеңилдетүү, катардагы милициянын курал колдонуу жана күч көрсөтүүгө мүмкүн болгон учурларын так көзөмөлгө алуу менен мыйзамдын сакталышын камсыз кылууну убада кылган.

"Милиция тармагында жогорудан төмөн башкарылган "ишмердиктин натыйжалуулук (результат) планы" жоюлат. Кызматкерлердин билим деӊгээлин кароодо Мамлекеттик кадр кызматынын ишинин алкагында процессуалдык нормаларды бекем сактоону камсыздайбыз", — деп айтылат талапкердин платформасында.