Жакынкы күндөрү Литвага АКШнын танк батальону келип түштү. Ал "Атлантикалык чечкиндүүлүк" (Atlantic Resolve) деген окууга катышмакчы. Россиянын Космостук-аба күчтөрү стратегиялык авиация жана аба чалгындоочуларынын учуштарын көп каттай турган болду. Бул эмнеге байланыштуу экенин кесиптешибиз Николай Протопоповдун макаласы РИА Новости агенттигине жарыяланган.
Прибалтикалык "достор"
Ондогон Abrams танкалары, Bradley пехотасынын аскердик машинасы, сооттолгон жолтандабастар... Пабраддагы полигондо бүтүндөй чакан армия пайда болду. Ал эми буга дейре америкалыктар Литвага авиациясын да – Apache жана Black Hawk тик учактарын алпарышкан. Беларусь Коргоо министрлигинин маалыматы боюнча, Союздук мамлекеттин чек арасынан болгону 15 чакырым аралыктагы литвалык полигонго беш жүз аскер кызматкери, 29 танк жана 43 пехота аскердик машинасы топтолгон.
Беларусь коргоо министри: чек арага жакын АКШнын танк батальону келип жайгашты
Прибалтикалык республиканын бийлиги америкалыктар литвалык аскер кызматкерлери менен биргелешкен окуу тапшырмаларын аткарышканын, пландалган машыгуулар үчүнчү өлкөлөргө каршы багытталбаганын түшүндүрүштү.
Белгилей кетсек, Вильнюс америкалыктардан литвалык полигондордо мүмкүн болушунча көбүрөөк окууларды өткөрүүнү өтүнүп, ал эми океан ар жагынан келген союздаштарынын жайлуулугун камсыздоо өкмөттүн артыкчылыктуу милдеттеринин бирине айланган.
"Атлантикалык чечкиндүүлүк" америкалык күчтөрдү ротациялоо программасы АКШнын мурдагы президентинин тушунда эле башталган, — деп белгилейт "Валдай" аналитикалык клубунун аскердик серепчиси Артем Куреев.
— Белорустагы окуяларга ал түздөн-түз байланыштуу эмес. Бирок аны менен бирге эле коронавирус пандемиясына да карабастан, америкалык аскерлер ротация графигин бекем сактап, пландуу машыгууларды жылдырышпайт".
Эске салсак, АКШнын "Атлантикалык чечкиндүүлүк" операциясын 2014-жылы Россия менен Крымдын биригишинен кийин дароо башташкан. "Россиялык агрессия" деген шылтоо менен америкалыктар Европанын ар кыл өлкөлөрүндө күчтөрүн жайгаштырып, акырындап алардын санын арттырып келет.
Чектен чыккан активдүүлүк
Эксперттердин баамында, 2014-жылдан тарта НАТО россиялык чек аралардагы аскердик активдүүлүктү эки эсе күчтөндүргөн. Россиянын коргоо министри Сергей Шойгу түндүк атлантикалык альянс кансыз согуш маалынан берки каршы турууга умтулат.
НАТО Чыгыш Европадагы ракетага каршы коргонуу тутумун түзүүнү улантып, аскердик инфраструктураны өнүктүрүүдө.
"Прибалтикадагы НАТО тобу кичирейбей турганы так, — дейт Куреев. — Бул мамлекеттердин элиталарына АКШ менен кызматташуу зарыл. Бул менен алар электоратка "орус коркунучунан" коргоону көрсөткүсү бар. Алар буга экономикадагы жоготууларын, порттордун жүгү толбогонун, орус тилдүү азчылыктын нааразычылыгын да дал ушуга шылтай алышат".
Анан калса, Германиядан айырмаланып Латвия, Эстония жана Литва өз армиясын өзү багууга, инфраструктура жана жай америкалык күчтөрдү жайгаштырууга кеткен чыгымдарды көтөрүүгө даяр.
Европада АКШ күчтөрүнүн дайым орун алышы кадыресе көрүнүшкө айланып барат. Чыгыш Европадагы Пентагондун эң ири плацдармы азыр Польшада жайгашкан. Анда азыр төрт жарым миң аскер кызматкери бар. Жакында дагы миң жоокер келет.
АКШ эмнеге РФ жээктерине суу түбүндө жүрүүчү кайыктарын жеткирүүдө? Саресеп
Вашингтон менен Варшава аскердик кызматташуу жөнүндөгү келишимге кол коюшту. Документке ылайык, Польшада АКШнын Куралдуу күчтөрүнүн командалык-штабдык структурасы жакшыртылат, аскердик даярдык борборлору түзүлөт. Армиялык жана транспорттук авиациясынын бөлүктөрү, ошондой эле атайын операциялардын күчтөрү уюшулат.
Ошону менен бирге эле АКШ 1997-жылы түзүлгөн Россия – НАТО Негиз салуучу актысынын жоболорун эптүүлүк менен буйтап өтөт. Ага ылайык, альянс чыгыштагы чек араларда туруктуу негизде күчтөрүн жайгаштырууга милдеттендирилген.
"Россияга" сес көрсөтүү үчүн Европага ондогон учак жана тик учактарды кайра жайгаштырышкан. Ошентип, Польшага F-16 истребителдерин жана C-17 Hercules транспорттук учактарын алпарышты. Балтика өлкөлөрүн жана Балтика деңизинин акваториясын абадан күзөтүү үчүн Литвага улам истребителдерин жөнөтүп турат.
НАТО боюнча союздаштарынын аэродромдорунун күчтөрүн көрсөтүү үчүн мезгил-мезгили менен өзүнүн бешинчи муундагы F-35 Lightning жана F-22 Raptor "көзгө чалдыкпастарын" да учуруп турат. Польшада MQ-9 Reaper чалгындоочу-сокку уруучу учкучсуздардын эскадрильясын түзүшкөн.
"Булчуң" сынашмай
Европада АКШнын стратегиялык авиациясы да кызуу иштейт. Августтун аягында үч В-52Н бомбалоочу учагы Калининград облусу боюнча канаттуу ракеталар менен сокку урууга машыккан.
"Стратегдер" британиялык Фэрфорд авиабазасынан учуп чыгып, Нидерланды, Германия, Польшанын үстүнөн өтүп, эстониялык Тапа полигонуна барган. Ал жактан Россиянын аймагындагы объектилерин шарттуу бутага алган.
Сентябрдын башында "учуучу чептер" Украинага абадан көз салышты. B-52 Незалежнаянын аба мейкиндигине алгач жолу кирди, үч учак украиналык истребителдеринин коштоосунда өлкөнүн батыш чек арасынан Азов деңизине чейин жана артка учуп өтүштү.
Россиянын Космостук-аба күчтөрүнүн башкы командачысы Сергей Суровикиндин айтымында, апта ичинде эле, тагыраак, 28-августтан 4-сентябрга дейре АКШ бомбалоочу авиациясынын учактары Батыш жана Чыгыш Европанынын аба мейкиндигинде он ирет жалгыздап жана жана топ-топ болуп учуп жүрүштү.
Андан тышкары, ондогон "чалгынчылар" күн сайын россиялык аймактын чегин бойлой күзөтүп жүрөт. РФтин Космостук-аба күчтөрүнүн истребителдери алардын алдын тороо үчүн бир күндө бир нече жолу абага көтөрүлүүгө аргасыз учурлары болот.
АКШны тынч уктатпаган Су-57 неге мынча бүйүр кызытат?
Бирок Куреев белгилегендей, Россия Кытайдан айырмаланып "өз аймагындагы ар кандай сокку машыгууларын" алда канча салкын кандуу кабыл алып, аларга пландуу машыгуулары менен жооп кайтарат. "Пекин, маселен, мындайга кыжыры кайнайт, дароо өзүнүн аскердик күчүн болушунча көрсөтүүгө тырышат", — деп белгилейт эксперт.
Кошмо Штаттар суу мейкиндигин да көз жаздымда калтырбайт. Алардын кемелери Кара деңизге эле дайымкы мейман болуп келишпеди. Жай аяктаганда Норвегияга USS Seawolf суу түбүндөгү атомдук субмаринаны алпарышты. Андан мурун эле НАТОнун кемелери Исландиянын жээктеринде Түндүк Атлантикада кемелерге каршы коргонуу аракеттерине машыгышкан.
Май айында америкалык флот отуз жылдан бери биринчи ирет Баренцево деңизине кирип келди. "Портер", "Дональд Кук" жана "Франклин Рузвельт" ракеталык эсминецтердин, ошондой эле британиялык "Кент" фрегатынын экипаждары оор аба шарттарында аракет кылууга машыгышкан.
Мунун баары альянстын Түндүктө аскерий дараметин күчтөндүрүү аракеттерин гана тургай, Россиянын Аскердик-деңиз флотунун жана Түндүк флоттун улам өрчүп бараткан күчүн да айгинелейт. Себеби кансыз согуш аяктап, СССРдин ыдырашынан кийин АКШ россиялык флотту олуттуу кас катары караган да эмес. Эми аны менен эсептешүүгө аргасыз.