Тил билген адам эл жеткен ийгиликке ортоктош болуп, акыл жана рух казынасынын алтын ачкычын колго алат. Ошондон шыбага жана үлүш алууга мүмкүнчүлүк жаралат. Тилин өздөштүрүү менен ар бир калктын дилине сүңгүп кирип, алар тууралуу сырттан байкоо салганда көзгө урунбаган акыйкатты көрөбүз. Айтор элди, улутту таанып, түшүнүп, аңдоо үчүн анын тилин билүү аба менен суудай керек.
Жеке өзүм да бир нече тилди үйрөндүм. Тил үйрөнгөнгө чейинки балалыгымда эне тилимди гана жетик билүү бир өмүрдүн ысык-суугу, оош-кыйышы, оомат-ийгилиги үчүн жетиштүү деп боолгочумун. Жогорку окуу жайда орус тайпасында окуп калып, кыргыз тайпасына которулууга айла-амал таппай кыйналгам. Көрсө, орусча окуп калганым тагдырыма буюрган Жараткандын өтө чоң белеги болгон экен. Тилди өздөштүргөн сайын анын даамы дагы да даана жана таттуу сезиле берди. Бара-бара кесибими терең үйрөнүүгө жана адам катары өсүшүмө себеп болгон китептерди биринин артынан бирин окуй баштадым. Пушкиндин, Толстойдун, Достоевскийдин, Есениндин, Тургеневдин түп нускасын окугандагы туйган жан дүйнө ырахатын сүрөттөө кыйын.
Англис тилин да кыргызча билбеген орус мугалимден үйрөндүм. Ал мезгилде түз эле кыргыз тилинен окуп өздөштүрүү үчүн даярдалган окуу-методикалык эмгектер жокко эсе болчу. Япон тилин болсо англис тили аркылуу акылыма сиңирдим.
Араб тили менен орус тилинин структурасы, грамматикасы оголе окшош. Араб тили менен жеңил-желпи таанышып кетишимдин башкы себептеринин бири ушул.
Ошентип ар бир тил өмүрүмдөгү орчундуу максаттарга алып барган чыйыр жол сыяктуу ак кызматын өтөп берди жана өтөп жатат. Теребелге, дүйнөгө бир тараптагы бир эле терезеден эмес, чоң-кичине, түркүн-түрдүү терезеден саресеп салган керемет болорун жон терим менен сездим. Ошон үчүн ушул күндөрү да жаңы тилдерди өздөштүрүү менен алпурушуп жүрөм.
Эне тилибизди аздектейли, асырайлы, даңазалайлы. Башка тилди, балким, бир-эки жылда мыкты үйрөнсөң болот, бирок эне тилди өмүр бою өздөштүрөсүң. Чет өлкөгө кетип, ошол жакта отурукташып калгандардын бала-бакырасын айыптоо кыйын, бирок өз мекениңде жүрүп өз эне тилиңде чала-чарпыт сүйлөсөң, бул өз тамырыңа жана маданиятыңа кылган улуу кыянаттык.