БИШКЕК, 31-янв. — Sputnik. Бишкектин жаңыланган жылуулук электр борбору (ТЭЦ) быйылкы кышта алгач сыналмак. Бул тармактын реконструкциялык иштери 2014-жылы башталып, былтыр соңуна чыккан. Жаңылоого Кытайдан алынган 386 миллион доллар өлчөмүндөгү насыя жумшалган. Бишкектеги катуу суук күндөрү, тагыраагы, 26-январдан бери ТЭЦтеги жылытуучу мештер эки ирет иштен чыгып, калаа тургундарынын батирлериндеги жылуулук кескин төмөндөп кеткен.
Sputnik Кыргызстан редакциясы ТЭЦти жаңылаган кытайлык компания тууралуу 7 фактыны тизмектеди.
1. TBEA (Tebian Electric Apparatus Stock Co., Ltd) энергетикадагы долбоорлорго адистешет. Көбүнесе электр берүү линияларын курууда, анын ичинде Тажикстанда белгилүү. Аталган кытай ишканасы 70 өлкөдө иш алпарган, иштеп да келе жатат. Анын кызматкерлеринин саны 20 миңге чукулдап барат.
2. Бишкек ТЭЦине эки жылытуучу агрегат койгон, алар станциянын кубаттуулугун 300 мегаваттка жогорулаткан. Кытайлык жумушчулар эки жыл ТЭЦ тутумун тейлемекчи.
3. Башында TBEA ишканасынын ТЭЦ курулушу жана жаңылоо боюнча тажрыйбасы жок экендигин серепчилер айтып чыгышкан. Бирок ишкананын расмий сайтындагы маалыматка таянсак, TBEA биздинТЭЦтен сырткары кеминде мындай үч долбоорду ишке ашырган. Алардын экөө – Кытайда.
5. Бишкек ТЭЦи кытай ишканасынын Кыргызстандагы алгачкы долбоору эмес. 2013-жылы өлкөнүн түштүгүндө "Датка" подстанциясынын курулушу да камтылган электр берүү тутуму жаңыланган. Эки жылдан кийин ТВЕА "Датка"— Кемин" электр берүү линиясын куруп, "Датка" подстанциясын жаңылап берген. 208 жана 389 миллион доллар сарпталган бул эки долбоор тең Кытайдын Экспорттук-импорттук банкынын насыясынын эсебинен ишке ашырылган. Алар өлкөгө энергетикалык көз карандысыздыкты камсыздап берген.
6. Адеп Бишкек жылуулук электр борборун жаңылоого эки ишкана кызыкдар эле: өз ишин 386 миллион долларга баалаган TBEA компаниясынан тышкары, жаңылоо ишине 356 миллион доллар кетерин болжогон дагы бир кытайлык – СМЕС ишканасы болгон. Бирок кытай тарап Кыргызстан TBEA компаниясын тандашын талап кылган. Ал шартка көнбөсөк, долбоорду ишке ашырууга насыя бөлүп бермек эмес.
Чыгымдардын эсеби: (доллар менен):
Жабдыктар жана материалдардын баасы — 164,6 миллион;
Курулуш иштери — 66,7 миллион;
Монтаж жана аракетке келтирүү-жөндөө иштери — 64,2 миллион;
Административдик чыгымдар — 19,2 миллион;
Көзөмөл — 7,4 миллион;
Жумушчуларды жана механизмдерди ташуу — 12,4 миллион;
Тутумдардын аракетке келтирүү-жөндөө чыгымдары — 8,1 миллион;
Демонтаж иштери — 18,3 миллион;
Жабдыктын кала турган бөлүгүнүн коопсуз иштөөсүн камсыздоого чыгымдар — 9,1 миллион.
Жалпы чыгым – 386 миллион доллар.