Санжар Калматай: Интернеттеги 20 миңдей видеомдун жабылып калганына ичим күйөт

© предоставлено Санжаром КалматаемСанжар Калматай. Архив
Санжар Калматай. Архив - Sputnik Кыргызстан
Жазылуу
Санжар кыргызча видеолорду YouTube сайтына жайгаштырып, кыргызча контенттин жайылышына салым кошуп келет. Санжардын мындай аракетине жана анын ким экендигине кызыккандар арбын. "Санжар Калматай деген киши жок, ал каймана ат" дегендер да кездешет.

YouTube в США не будет удалять кинокартину Невинность мусульман - Sputnik Кыргызстан
Жыл аягына чейин YouTube сайты акы төлөп колдонуу кызматын киргизет
Интернетте кыргызча видеолорду таратып, кыргызча контенттин өнүгүшү үчүн жан үрөгөн Санжар Калматайды дүйнөлүк желени колдонгондордун көпчүлүгү эле билсе керек. Ал 35 жашта, 2001-жылы Москвага окуганы кеткен. 2003-жылы окууга тапшырып, 2008-жылы Москва шаардык университетин бүтүргөн. Башында Документ таануу адистиги боюнча билим алып, кийин 3-курстан тарта компьютерлерди куроо факультетине которулган. Учурда персоналдуу компьютерлерди чогултуп, оңдоп иштейт. Ошондой эле, уюлдук телефондорду да оңдоп-түзөйт. Үй-бүлөлүү, эки баласы бар.

— Сизди көбү Санжар Калматай деп билишет. Санжар Калматай деген ким өзү?

— Менин аты-жөнүмдү көпчүлүк Санжар Калматай деп ойлошот экен. Калматай бул менин кичи мекенимдин аты. Бул айыл Ош облусунун Кара-Кулжа районунда. Мени интернеттен көпчүлүгү таанып калат деп деле ойлогон эмесмин. Болгону айылдаштарым интернеттен өзүнүн айылынын атын окуп калышса, кызыгып кирет болуш керек деп ойлогом. Айылыңдын атын бир жактан окуп калсаң, кызыгып киресиң да.

— Азыр Москвада эмне менен алектенесиз? 

— Мен негизинен персоналдык компьютерлерди чогултуп, телефондорду оңдоо менен алектенем. Компьютерлерге программа коем. Кыргызстандан бул жакка аттанган мекендештердин кээси компьютер тууралуу маалыматы жок келишет. Бул жактан иштеп тапкан акчасына биринчи кезекте компьютер, телефон же планшет алып, интернетке кирип, кыргызча бир нерселерди издешет. Мага кайрылгандарга   алган компьютерине, телефонуна кыргызча сайттардын топтому камтылган атайын программаларды орнотуп берем. Башкача айтканда, кыргызча сайттарга кирүүнүн жолдорун жеңилдетип берем десем болот.

— Кыргызстандан барган мигранттар менен тыгыз иштешет экенсиз, алар негизинен кандай маалыматтарды кызыгып окушат?

Кызыл Аянт, Москва шаары. Архив - Sputnik Кыргызстан
Өксүк менен кубаныч коштогон жашоо. Маркумдун сөөгүн талаада калтырбай турган кандаштар
— Мурда бизде митинг-пикеттер көп болгондуктан, эмне болуп жатат, кандай болуп кетер экен деп маалыматтарды көп окушчу. Мен ушундай учурларда имиш кептерди эмес, расмий, такталган маалыматтарды камтыган видео жаңылыктарды, телеберүүлөрдү алып, сайтка коюп турчумун. Жалпысынан алганда кабарларды, жаңы чыккан клиптерди жана куудулдардын тамашасын көрүшөт.
Азыр социалдык сайттар аябай мода болуп кетпедиби. Көпчүлүк мекендештерибиз "Одноклассники", "Мой мир"," Фейсбук" сыяктуу социалдык тармактары менен гана чектелип калган. Көбү кыргызча сайттар бар экенин деле билишпейт экен. Мен аларга кыргызча радиолорду уга турган, телеберүүлөрдү көрө турган тиркемелерди коюп берсем, "биз бул сайттарды билбей жүрүппүз, кыргызча окуса болот экен го, кыргызча көрсө болот экен го" деп кубанып калышат.

— Кыргызча видеолорду YouTube каналыңызга жайгаштырып келесиз. Мындай аракетиңиз эмнеге байланыштуу?

"Кара жорго" менен "Гангам стайл" бийин катыра бийлеген "Кожомкул" робот
— Менин негизги эле максатым — кыргызча видеороликтерди интернетте көбөйтүү. 2007-2008-жылдары видеолорду "Мой мир", "В Контакте", Яндекске жүктөчүмүн.  YouTube сайты ачылгандан кийин ал жактан канал ачып, ошол жакка жүктөп келем.
Башында видеонун мазмунуна карабай эле, кыргызча болсо эле кошо берейин дечүмүн. Алгач кыргызча клиптерди, кинолорду, куудулдардын видеолорун киргизип жүрдүм. Кийин менде Кыргызстандын телеберүүлөрүн спутник аркылуу алып, жаздырып алганга мүмкүнчүлүк пайда болду. Бир күндө аз дегенде 5-6, ал эми көп болгондо 20-25 видеого чейин кошом.

Айта кетчү нерсе, мурда YouTube сайтында башка каналым бар болчу, болжол менен 20 миңдей видео бар эле. Аны YouTube сайтынын администрациясы жаап салды. Себеби, ал жакта да өзүнүн эрежелери бар, аларды бузуп койсоң жаап салышат экен. Ошол каналымдын жабылып калганына ичим аябай күйүп жүрөт. Ал жакта 2009-жылдан 2013-жылга чейин КТРКдан, ЭлТРден кеткен берүүлөрдүн бардыгы бар болчу. Жаңы каналды 2014-жылы ачып, видеолорду киргизип келем.

— Сиздин ишиңизге болгон башкалардын көз карашы кандай?

— Түрдүү көз карашта. Арасында ыраазычылыгын айткандары, жинденгендери да бар. Мисалы, кээси коомдо болуп жаткан терс көрүнүштөр жөнүндө видеолорду койгондо нааразы болушат. Аларды туура эмес кабыл алышып, "сен биздин жаман жактарыбызды дүйнө жүзүнө таркатып атасың" дегендер болот. Өзгөчө, эшек этинин чуусу, Россияда кордолгон кыргыз кыздары тууралуу видеолорго түрдүү пикирлер айтылды. Ушул видеолорду "сен тартып атасың" дегендер да болду.

Жаңылыктар түрмөгү
0