Арышы арбыбаган алака. РФ элчиси АКШга эмнеге кайтышы керек

© Sputnik / Максим Блинов / Медиабанкка өтүүМосквадагы Америка элчилигинде АКШнын мамлекеттик желеги. Архив
Москвадагы Америка элчилигинде АКШнын мамлекеттик желеги. Архив - Sputnik Кыргызстан, 1920, 24.03.2021
Жазылуу
Эң орчундуу делген куралданууну көзөмөлдөө боюнча маселе кийинкиге калды. Дагы беш жыл бар, демек, Россияга мамиле кандай нукта өнүгөрүн көрсөтүү үчүн Ак үйдүн убактысы жетиштүү.
АКШ президенти Жо Байдендин Россия лидери Владимир Путинге карата айткан сөзүнөн кийин Москва Вашингтондогу элчисин чакыртып алганы маалым. Мындай кырдаал советтик жоокерлер Афганистанга киргенден бери түзүлө элек эле.
Ушу тапта эки тарап тең өлкө башчыларынын эл көзүнчө бет маңдай отуруп алып сүйлөшүүсү мүмкүнбү деген маселенин айланасында баш катырып жаткан чагы. Эки мамлекеттин ортосундагы алаканын тагдыры кандай болоруна көз чаптырган Софья Мельничуктун макаласын РИА Новости жарыялады.

Үйгө кайткан элчи

Вашингтондо Россиянын кызыкчылыгын коргоп келген Анатолий Антонов Москвага акылдашуу үчүн учуп келди. Консультациялар канчага созулары белгисиз. ТИМ өкүлү Мария Захарова мөөнөтү аяктай элек элчинин Кошмо Штаттардан чыгып кеткен учурун эстей албай да койду. Эми Антонов бардык маселелерди сүйлөшүп алган соң гана кайта турган болду.
Консультациялар дүйшөмбү күнү эле Смоленск аянтында башталган. Негизгиси — "Вашингтон тарабынан туңгуюкка кептелип, оор учурду башынан кечирип турган россия-америка мамилесин" жөнгө салуунун жолун табуу.
Учения Печенгской бригады Северного флота на арктических вездеходах Алеут - Sputnik Кыргызстан, 1920, 24.03.2021
"Сынап көрүштү": Россия түндүк аймагын өзгөчө курал менен коргойт
"Алдыда көп иш турат, — деди Антонов. — Түзүлгөн кырдаалды жакшылап анализдеп чыгуу зарыл. Россия тарап мамиленин өнүгүүсүнө кызыкдар экенин бир нече жолу айткан. Азыр болгону бир жолду тандап алышыбыз керек".
Москва эки тараптуу алакага саресеп салып турган чакта Байден "кайсы бир учурда" Путин менен сүйлөшүп, ыңгайы келсе көзмө-көз жолугууга ниети бар экенин билдирди.
Ал арада Ак үй жаңы администрациянын Россия менен мамилеси төрт жылдагыга караганда таптакыр башкача өнүгөрүн кайталап келет. "Жо Байден Россиянын 2020-жылдагы шайлоого кийлигишүүсү, Алексей Навальныйдын ууланышы, америкалык аскерлер үчүн (Афганистан) сый акы жарыялоо же SolarWind киберчабуул сыяктуу чагымчыл аракеттерине нааразы экенин жашырбайт", — деди анын маалымат катчысы Жен Псаки. Ошол эле учурда Мамдепартамент Москва менен Американын кызыкчылыгына төп келген тармакта кызматташууга даяр экенин айтууда.

Коопсуздук жолу

Кызматташчу тармак анча көп эмес. Байдендин бирден-бир милдети Чабуул койчу стартегиялык курал жөнүндөгү келишимдин (СНВ-3) мөөнөтүн узартуу эле. Трамптын командасы менен ымалага келүү оор болду, америкалык тарап кошумча шарттарды киргизип, АКШ — Россия диалогуна аралашууга караманча каршы болгон Кытайды тартууну талап кылып келген.
Байден убадасына туруп, аталган келишимдин мөөнөтүн беш жылга узартуу боюнча жарлыкка кол койду. Анын айтымында, мындай кадам кийинки сүйлөшүүлөр үчүн негиз болуп бермекчи.
Албетте, бул жакшы жаңылык, бирок боло келген көйгөйлөр ошол боюнча калат дейт МГИМОнун Эл аралык иликтөө институтунун Евроатлантикалык коопсуздук борборунун улук илимий кызматкери Андрей Баклицкий. Биринчиден, мөөнөт болгону беш жылга узартылды, демек, документтин келечегин талкуулай турган күн баары бир келет. Экинчиден, СНВ-3 бардыгын камтыган макулдашуу эмес.
Вашингтондогу Россиянын элчилиги. Архив - Sputnik Кыргызстан, 1920, 20.03.2021
Антонов: америкалыктар Россия элчилигинен АКШнын билдирүүлөрү үчүн кечирим сурады
"Келишим коргонуу эмес стратегиялык чабуул кое турган куралды жөндөйт, орто жана жакынкы аралыктагы системаларды, космосту көзөмөлдөбөйт. Жалпы жонунан көп нерсе көмүскөдө калууда", — деди эксперт.
Эми АКШ өз командасын түзүп алгандан кийин сүйлөшүүлөр уланат деген үмүт бар. Куралданууну көзөмөлдөө мындан ары кандай багытта өнүгөрүн чечүү керек. "Мында стратегиялык өзөктүк күч жана тизмедеги андан аркы нерселер тууралуу сөз болууда", — деди Баклицкий.
Москва коопсуздуктун жаңы деңгээлинин стандарттарын иштеп чыгууну сунуштап жатат, ага бардык чабуул койчу жана коргонуу боюнча өзөктүк, өзөктүк эмес куралдар кирмекчи. Документ коопсуздуктун аскер-техникалык, ошондой эле аскердик-саясий аспектилерин камтышы керек. Башкача айтканда, көйгөйдү комплекстүү карап, кайсы фактор эмнеге таасир этерин түшүнүп, мунун баары тең салмактуулукту сактоодо эске алынышы зарыл.

Курал-жарактан тыш тармак

Кызматташуу үчүн космос, климаттын өзгөрүшү, Жакынкы Чыгыш, Арктика боюнча иш, инфекциялык оорулар сыяктуу тармактар бар. Бирок былтыркы жыл дүйнөлүк пандемия байланыштарды кеңейтүүгө өбөлгө боло албай турганын көрсөттү.
Ошол эле маалда Вашингтондун Кремлге карата санкциялык саясаты күтүлгөндөй эле активдешип кетти. Анын үстүнө ыңгайлуу шылтоо пайда боло калды. Мамдепартамент Россия сотунун Алексей Навальный боюнча чыгарган өкүмүн катуу сындап, укук бузуу жана "саясий плюрализмди басуу" катары сыпаттады.
Чектөөлөр көпкө күттүргөн жок. Марттын башында АКШ Навальныйдын ишинен улам кара тизмеге 14 уюмду киргизди. Ак үйдүн пикиринде мунун баары "биологиялык жана химиялык куралдын элементтерин өндүрүүнүн ар кайсы аспектилерине" катышкан. Санкцияга жети россиялык аткаминер да туш болду.
Алаканын жеткен чеги: Россия менен АКШ кол үзүү кооптуулугунда - Sputnik Кыргызстан, 1920, 19.03.2021
Алаканын жеткен чеги: Россия менен АКШ кол үзүү кооптуулугунда
"Вашингтон мамилени тандап жакшыртууга кызыкдар", - дейт Эл аралык иштер боюнча россиялык кеңештин башкы директору Андрей Кортунов. Жаңы президент ишке киришип, СНВ-3 талкууланып жаткан кезде жандуу пикир алышууга жана алдыга карай умтулууга үмүт бар эле. Эксперттин айтымында, эми баары ачык-айкын болуп келе жатат: жаңы администрациянын Москва менен алаканы жолго салуу ниети жок. Байдендин сөзүнөн улам чыккан чуу жана элчини чакыртып алуу — олуттуу көйгөйлөрдүн кесепети гана.
Ошентсе да Байдендин сөзү ички аудиторияга багытталган деп эсептегендер бар. Балким ошондойдур дейт эксперт. АКШда Путин Байденди тесттен өткөрүүгө камынып жатат дегендер кездешет. Чыр-чатактан алыс, ыкка көнө билген, анын үстүнө жашы өтүп калган Байденди Россия президенти сынап, эскалация стратегиясын жүргүзөт имиш. "Эгер баары айтылгандай болсо, АКШ лидери да ушундай пикирди карманса, анда анын сөзү, аракети оңой менен алдыра койбогон адам экенин айгинелеп турат", — деп түшүндүрдү Кортунов.
Натыйжада эң орчундуу делген куралданууну көзөмөлдөө боюнча маселе кийинкиге калды. Дагы беш жыл бар, демек, Россияга мамиле кандай нукта өнүгөрүн көрсөтүү үчүн Ак үйдүн убактысы жетиштүү. Азыркы ызы-чуу мамилелерди кескин начарлатып ийбес. Анткени ал болгону эки тараптуу алаканын натыйжасы гана болуп калды.
Жаңылыктар түрмөгү
0